inovasyon nedir? inovasyon çeşitleri nelerdir

İnovasyon Nedir? İnovasyon Örnekleri ve Çeşitleri

İnovasyonu hayatımızda karşılaştığımız sorunlara ya da engellere kullanışlı çözümler üretmek veya pratik zekamızı kullanarak alternatif yenilikler yaratmak olarak düşünsekte, inovasyonun bu kadar basitleştirilmesi çok doğru olmayacaktır. Rekabetin ve en iyisi olma fikrinin; temel üretim prensiplerinin önüne geçmesi inovasyon kelimesinin artık hayatın tüm alanlarında birinci sıraya çıkmasında büyük etken oldu. Kültürel mitlerden referans verecek olursak, Habil ile Kabil’den bu yana insanlar arasında başlayan rekabetin hayatımızda yer alan tüm unsurları sarmasının kaçınılmaz ve modern bir yolu olarak inovasyonu değerlendirmek mümkündür. Kapitalist sistemin dünyayı etkisi altına alması ile daha fazla hissettiğimiz bu durum inovasyonun başarının temel anahtarından birisi olmasını sağladı. 

Tanımlarla İnovasyon

İnovasyon  (günlük dilde yenilik), insanların faaliyet gösterdiği tüm alanlarda yeni yaratıcı fikirlerin yada  buluşların ekonomik alanlara uygun hale getirilip uygulanmasıdır. Bir diğer tanımıyla, insanların yenilikçi bir bakış açısıyla gözle görülür açık ihtiyaçların çözümüne yönelik sunulmuş yaratıcı çözümler sürecidir. 

İnovasyondan bahsederken uluslararası düzeyde kabul edilmiş 2005 yılında yayınlanan Oslo kılavuzunu da göz ardı etmemek gerekir.  OECD ile Eurostat’ın birlikte yayınladığı Oslo kılavuzunda inovasyon;  “İnovasyon, yeni veya önemli ölçüde değiştirilmiş ürün (ürün veya hizmet) veya sürecin; yeni bir pazarlama yönteminin veya iş uygulamalarında, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni bir organizasyonel yöntemin uygulanmasıdır.”  şeklinde açıklanmıştır. 

İnovasyon Çeşitleri Nelerdir?

İnovasyonun en önemli adımı AR-GE dir. Bir ürün hizmet yada fikri araştırma geliştirme kısmı inovasyonun varoluş prensibidir.  21.yy itibari ile inovasyon süreci sürekli hale gelmiş durumda. Örneğin; bir telefon aldığınızda, bir uygulama indirdiğinizde yada bir oyun satın aldığınızda belirli periyotlarla yazılım güncellemeleriyle, karşılaşıyorsunuz işte bu durum aslında inovasyonun sürekli hale geldiğinin en büyük kanıtlarından biridir.

İçinde bulunduğumuz yüzyılın vazgeçilmez unsurlarından olan inovasyonunun sektör, firma ve alan odaklı olarak değişiklik gösterdiğini unutmamamız gerekir.  İnovasyon türleri temel olarak kendi içerisinde dört kola ayrılır. 

  • Ürün İnovasyonu
  • Süreç(Hizmet) İnovasyonu
  • Pazarlama İnovasyonu
  • Organizasyonel İnovasyon
  • Sosyal İnovasyon

Ürün İnovasyonu

Yeni bir ürün grubunun ürün fark etmeksizin piyasa sürülme sürecini anlatan bir kavramdır. Burada yenilik olarak bahsedilen şey sadece daha önce piyasada olmayan bir ürün olarak düşünülmemelidir. Ürün inovasyonu piyasada var olan bir ürünün iyileştirilmesi ve geliştirilmesi sürecini de kapsayan bir kavramdır. 

Gündelik hayatımızda vazgeçemediğimiz ve önceki durumlarına bakınca hem kullanım içeriği olarak hemde tasarımsal görünüm olarak bir çok değişimin olması inovasyon ruhunun etkisidir.   Yakın tarihde ürün inovasyonuna en büyük örnek robot süpürgeler olacaktır. 

Süreç(Hizmet) İnovasyonu

Sunulan bir hizmetin geliştirilerek yenilenmesi süreç (hizmet) inovasyonu kavramı ile açıklanır. Verilen hizmet, daha önce olmayan, yeni bir hizmet türü de olabilir. Süreç (hizmet) inovasyonu genellikle kullanıcılara daha rahat etmelerini ve konfor hissetmelerini sağlamayı amaçlar. Zor olan bir süreci kolaylaştırmayı temel alır.

Süreç inovasyonunda temel dayanak tüketici için; yeni hizmet alanlarının oluşturulması, iletişiminin yapılması ve çoğunluğun kullanımına uygun hale getirilmesidir. Bu inovasyon türüne en uygun örnek mevcut kıyafet yada gıda mağazalarının ürünlerini online kanallar üzerinden tüketicilerinin satışına sunması ve  tüketicilerinin satın aldığı ürünleri kapılarına kadar ulaştırmaları.

Pazarlama İnovasyonu

Çalışma alanı ne olursa olsun tüm alanlarda kullanılan bir inovasyon kavramıdır. Ürün ve hizmetlerin farklı pazarlama stratejileri ile yeniden piyasa sürülmesidir. pazarlama inovasyonu içeriği aynı olan bir ürünün logosu yada tasarımı değiştirilerek son kullanıcıya sunulmasıdır. Pazarlama inovasyonunun temel dayanağı ürün yada hizmetin bilinirliğini arttırmak, mevcut hedef kitlesinden daha fazla kişiye ulaşmasını sağlamaktır. Pazarlama inovasyonunda yenilik, ürün üzerine olmaktan ziyade satış ve pazarlama odaklı yeniliğe odaklanan bir inovasyon türüdür.

Pazar yönetimi ve kullanıcı yönetimine odaklanan pazarlama inovasyonu daha fazla müşteri mottosu ile öne çıkmaktadır.  Pazarlama inovasyonuna en doğru örnek çocuk yataklarının araba şeklinde satışa sunulması olacaktır. 

Organizasyonel İnovasyon 

Organizasyonel inovasyonu yönetim ve işleyişe dair unsurlarda yapılacak iyileştirmeler ve yenilikler olarak tanımlamak mümkün olacaktır. Değişim, gelişim ve yenilik kurumlarda hayata geçer. Bu yüzden, organizasyonel oluşum, sürecin ilk ve en önemli adımıdır. Kullanılan yöntemin değişikliğinin içeriye uygun hale getirmesi için gerekli uygulama ve adaptasyon sürecinin kolaylaştırılmasına odaklanır. Örneğin hayatımıza metaverse kavramının girmesiyle birlikte dijital ajanslarının metaverse için ayrı bir departman kurarak yeniliklere adapte olmaya çalışmasını düşünebiliriz.

Sosyal İnovasyon 

Sosyal inovasyon kavramını, sosyal bir soruna ya da ihtiyaca yönelik yenilikçi çözümler üretmek olarak tanımlayabiliriz. Örneğin ülkede kadınlara yönelik şiddet sorunu varsa bu soruna yönelik yenilikçi neler sunulabilir sorusunu sormak ve bunun için ortaya yeni bir ürün/hizmet koymak iyi bir örnek olacaktır. T.C. İç İşleri Bakanlığı tarafından geliştirilen KADES uygulaması bu başlık için uygun bir örnek olacaktır. Markaların sosyal sorumluluk projelerine de kısmi olarak benzetmemiz mümkündür.

En Popüler İnovasyon Örnekleri

  1. Apple iPhone, birçok insanın cep telefonlarını kullanım şeklini değiştirdi. iPhone, mobil telefonları birçok özellikle donatarak, örneğin dokunmatik ekran ve mobil uygulamalar gibi, müşterilerin ihtiyaçlarını karşılamak için yenilikçi bir yaklaşım benimsemiştir.
  2. Tesla Elektrikli Arabaları, elektrikli otomobil teknolojisinde yenilikçi bir liderdir. Model S, X, 3 ve Y, uzun menzil, hızlı şarj özellikleri ve yenilikçi teknolojiler sunarak, elektrikli araçların popülerliğini artırdı.
  3. Amazon Prime, müşterilerine ücretsiz kargo, film ve TV şovlarına erişim, özel indirimler ve diğer avantajlar sunan bir üyelik programıdır. Bu, müşterilerin Amazon’u diğer e-ticaret sitelerinden daha cazip hale getirdi.
  4. Airbnb, ev sahiplerinin konuklarını ağırlayabileceği ve seyahat edenlerin yerel bir deneyim yaşayabileceği yenilikçi bir konaklama hizmetidir. Airbnb, seyahat sektöründe büyük bir değişim yaratmıştır.
  5. 23andMe, DNA testi yoluyla kişisel sağlık ve genetik bilgi sağlayan bir şirkettir. Bu, müşterilerin sağlık ve yaşam tarzı kararlarına daha bilinçli bir şekilde yaklaşmasına yardımcı olur.
  6. Spotify, müzik akışı ve podcast hizmeti sağlayan bir uygulamadır. Spotify, müzik endüstrisindeki dijital dönüşümün bir örneği olarak, müzik dinleme deneyimini yeniden şekillendirdi.
  7. Google Translate, farklı dilleri anadilimize veya tercih ettiğimiz dillere çevirerek dünya dilleri arasındaki engelleri kaldırmayı hedefleyen yenilikçi bir çeviri hizmetidir.