Günümüzde ülkeler, yalnızca üretim gücüyle değil, markalarının küresel düzeyde algısıyla da rekabet etmektedir. Türkiye’nin ihracata dayalı kalkınma stratejisine ziyadesiyle katkı sağlayan Turquality Programı, firmaların markalaşmasını ve uluslararası pazarlarda sürdürülebilir başarı elde etmesini teşvik etmektedir. Bu makalede, programın amacı, kapsamı, teşvik oranları ve destek başlıkları, uygulama süreçleri ve ekonomik etkileri analiz edilmektedir.
Küresel arenada rekabet gücünü artırmak isteyen Türkiye, 2004 yılında Turquality Programını hayata geçirmiştir. Dünyanın devlet destekli ilk markalaşma programlarından biri olarak tanımlanan Turquality, Türk markalarının dünya pazarlarında yer edinmesini amaçlamaktadır.
Teşvik Oranları ve Destek Başlıkları
Genel Destek Oranı
- %50 oranında destek: Turquality kapsamındaki firmaların marka ve ihracat faaliyetlerine yönelik harcamalarının yarısı devlet tarafından karşılanır.
- %75 oranında destek: “Gelişim Yol Haritası Çalışması” harcamaları bu program kapsamında özel olarak %75 oranında desteklenir.
Destek Başlıkları ve Limitler (2025 verileri)
| Destek Başlığı | Açıklama | Limit / Süre |
| Tescil ve Koruma | Marka, patent, faydalı model ve tasarım tescili | ₺2.735.107 yıllık |
| Pazara Giriş Belgeleri | Ruhsat, kalite, hijyen gibi belgeler | ₺2.735.107 yıllık |
| Birim Desteği | Yurt dışı mağaza/depo temsili | ₺3.281.218 yıllık |
| Reklam, Tanıtım ve Pazarlama | Yurt dışı tanıtım faaliyetleri | ₺5.470.213 yıllık |
| Yurt Dışı Etkinlik Katılımı (firmalar) | Konferans/fuar katılımı | ₺819.167 yıllık |
| Etkinlik Katılımı (işbirliği kuruluşu) | Milli katılım organizasyonları | ₺1.367.553 yıllık |
| Milli Katılım Tanıtımı | Yurt dışı tanıtım projeleri | ₺6.564.711 yıllık |
| Sektörel Alım ve Ticaret Heyeti | Yurtdışı ticari organizasyonlar | ₺5.470.213 yıllık |
| HİSER Projeleri (Eğitim/ danışmanlık) | Bölgesel strateji projeleri | ₺21.885.404 yıllık |
| HİSER Projeleri (Alım Heyeti) | Ticari heyetler | ₺5.470.213 yıllık |
| HİSER Projeleri (İstihdam) | Personel istihdamı | ₺81.917 yıllık |
Yıllık Toplam Destek Limitleri (2025)
- Marka Destek Programı: Yaklaşık 190.775.302 TL yıllık destek sağlanabilir.
- Turquality Programı: Her hedef pazar için 381.552.713 TL yıllık destek sınırı vardır.
Bu limitler, danışmanlık, geliştirme ve tanıtım harcamaları gibi pek çok kalemi içine alır.
Programa Katılım Süreci
- Ön Değerlendirme ve Başvuru: Ticaret Bakanlığı’na başvurulur, gerekli belgelerle ön inceleme yapılır.
- Stratejik İş Planı Hazırlama: Hedef pazarlara yönelik yol haritası hazırlanır (tek seferlik; örneğin 2.400.000 TL limitli olabilir).
- Denetim ve Onay: Yetkili danışman ve Bakanlık tarafından değerlendirme yapılır.
- Destek ve Uygulama: Onay alan firmalara 4–5 yıl süresince destek sağlanır. Limitler ve oranlar bu sürede geçerlidir.
Ekonomi ve Markalaşma Açısından Katkılar
- İhracat artışı ve yüksek katma değerli ürünlerin uluslararası pazarlara sunulması,
- Kurumsallaşma bilincinde artış ve stratejik yönetim kapasitesinin gelişimi,
- Türk markalarının küresel görünürlüğünün artması ve algısının güçlenmesi.
Karşılaşılan Zorluklar ve Öneriler
Zorluklar
- Karmaşık başvuru süreçleri.
- KOBİ’ler için erişim güçlüğü.
- Etkin ölçüm araçlarının sınırlı olması.
Öneriler
- KOBİ’ler için özel başvuru ve destek süreçleri tasarlanabilir.
- Dijital tanıtım ve stratejik analizler daha fazla desteklenmeli.
- Destek kontrolleri ve uygulama süreçleri sadeleştirilmeli.
Turquality Programı, Türkiye’nin küresel markalaşma vizyonunda kritik bir rol oynayan stratejik bir araçtır. Sağlanan teşvikler, ekonomik kazanımların yanı sıra kurumsal gelişimi de desteklemektedir. Ancak daha kapsayıcı ve erişilebilir bir yapı, programın etkisini daha da artırabilir.
Yorum Yap