pazarlama nedir

Pazarlama Nedir? Pazarlamanın Gelişim Süreçleri Nelerdir?

Pazarlama işletmelerin ve çeşitli toplumsal örgütlerin ürün, hizmet veya düşüncelerini satmak/kabul gördürmek için başvurduğu stratejik yaklaşımların toplamıdır. Pazarlama faaliyetlerinde araştırma, planlama ve uygulama süreçlerinin titizlikle yürütülmesi başarılı bir pazarlama planı için en kritik süreçlerdir.  Pazarlama başlığı altında yapılan tüm araştırma, planlama ve uygulamaların bir süreç olduğunu unutmadan tüm bu başlıklara bütüncül olarak yaklaşıp planlamamız gerekmektedir. Bu nedenle pazarlama planları oluşturulurken bir çok departmanla koordineli ve uyumlu şekilde çalışmamız gerekir. Günün sonunda sonunda hem markamız için değer yaratan, hem de müşterimize değer sunan bir pazarlama planı ve uygulaması ancak bu şekilde ortaya çıkacaktır.

Pazarlama kavramı tarihsel olarak pek çok süreçten geçerek modern olarak nitelendirebileceğimiz halini almıştır. Bu nedenle pazarlamanın geçirdiği tarihsel süreçleri bilmek günümüz pazarlamasında neleri doğru ya da yanlış yaptığımızı ya da hangi hataları diretmekte olduğumuzu anlamada önemli fikirler sunacaktır. Özellikle kafanızdaki pazarlama nedir? / pazarlama ne değildir? sorularına da cevap olacaktır.

Pazarlamanın Gelişim Süreçleri

Pazarlamanın kavramına yüklenen olumsuz çağrışımların oluşumunda tarihsel süreçte geçirdiği değişimlerin payı önemli bir yer tutmaktadır. Bu süreçlerde yaşanan olumsuzluklar ve modern pazarlama anlayışıyla örtüşmeyecek tutumlar maalesef hala pazarlama ve satış kavramları arasında ciddi bir kargaşaya yol açmaktadır. Pazarlamanın tarihsel gelişimini 5 başlık altında incelemek mümkündür.

1. Üretim Anlayışı

Üretim anlayışını tanımlayan en önemli cümle ne üretirsem onu satarım anlayışıdır. Bu süreçte üreticiler her arz kendi talebini yaratır görüşüyle ürün/hizmet geliştirmeye odaklanmışlardır. Bu süreçte mühendislik ve üretim departmanlarında yer alan yöneticiler işletmelerde etkin pozisyonlarda yer almışlardır.

Üretim anlayışında incelenmesi gereken en önemli kavramlardan biri de Fordizm‘dir. Fordizm fabrikasyon ve seri üretimi esas alan bir yaklaşımdır. Ford Oto Company’in 1913 yılında Detroit fabrikasında kurduğu seri üretim bantları ve müşteri istekleri üzerinde çok durmadan gerçekleştirdiği tek tip seri üretimi ifade etmektedir.

Belirli standartlar üzerinden ilerleyen bu anlaşta, müşteri sorun yaşamadığı sürece aynı markanın mevcut modelini almaya devam edeceği ön görüsü kabul görmektedir. Ford Oto Company tarafından geliştirilen bu yaklaşım seri üretim ve emek kavramlarıyla alakalı çeşitli tartışmaları barındırmaktadır.

2. Ürün Anlayışı

19. yüzyılın sonlarında hakim olan bu anlayışın temel varsayımı işlevsel, kaliteli ve yüksek performans gösteren ürünler üretmektir. Tüketicinin her zaman yüksek kalite ve performans sunan ürünleri alacağını varsayan bu yaklaşım tüketicilerin sorunlarına çözüm getirmekten ziyade ürüne odaklandığı için belirli bir süre sonra etkisini kabul etmeye başlamışlardır. Farelere karşı mücadele etmek isteyen bir tüketiciye en kaliteli ve işlevsel fare kapanını sunsanız bile bu soruna fare yönelik farklı çözümlerinde mümkün olduğunu unutmamak gerekiyor.

3. Satış Anlayışı

Büyük buhran sonrasında işletmelerin temel amacı en kaliteliyi ya da daha fazla sayıda ürünü üretmekten ziyade eldeki ürünleri satmak olmuştur. Bu noktada pek çok işletme için reklam, birebir satış gibi pek çok tutundurma faaliyeti önem kazanmıştır.

Bu dönemin en önemli eleştirileri, satış esnasında gerçek olmayan beyanlara başvurulması ve satış sonrası süreçlerin kurgulanmamış olmamasıdır. Vur-kaç yaklaşımını benimseyen pek çok işletme ürünlerini satmak için tüketicileri aldatmak çekinmemiştir.

4. Modern Pazarlama Anlayışı

Modern pazarlama anlayışı, pazarlama süreçlerine planlı ve sistematik bir şekilde yaklaşmaktadır. Modern pazarlama anlayışının en önemli unsurları 4P başlığı altında toplanmaktadır. Bu kavramlar ürün, fiyat, dağıtım ve iletişimdir. 4P hakkında daha önce yazdığım yazıya ulaşarak detaylı olarak inceleyebilirsiniz.

5. Toplumsal Pazarlama

Toplumsal pazarlama işletmelerin artık kar etmekten çok içinde bulunduğu toplumların çeşitli sorunlarına çözüm üreten sosyal sorumluluk sahibi bir yaklaşımı ifade etmektedir. Toplumsal pazarlama kavramı Philip Kotler’in Pazarlama 3.0 kavramıyla da ifade edilmektedir. Toplumsal pazarlama faaliyetleri genellikle kârdan kâr etmeye başlandığında başvurulan bir yöntem olmaktadır.

Pazarlamanın kavramının bir başka problemi ise toplum ve sektördeki kişiler tarafından satışla karıştırılmasıdır.

Pazarlama ve Satış Arasındaki Farklar Nelerdir?

Pazarlama ile satış arasındaki en temel fark; satış doğrudan bir ürün yada hizmetin tüketiciler tarafından satın almasına odaklanırken, pazarlama markaların çeşitli sorun ve hedeflerine yönelik planlı ve sistematik iletişim çalışmalarını kapsamasıdır. Pazarlama sunulan ürün/hizmetin geliştirilmesinden isimlendirilmesi, görsel kimliğe kavuşturulması, fiyatlandırılması, uygun yerde ve zamanda satışa sunulması gibi pek çok süreci kapsamaktadır. Pazarlama faaliyetlerinde salt bir satış amacından ziyade kurumun sosyal ve finansal amaçlarını gerçekleştirmek esastır.